افراد آلوده به HIV ممکن است سال‌ها کاملا سالم بمانند و حتی خودشان ندانند که آلوده هستند. ولی در این دوره یا در دوره نهفته بیماری بعضی افراد می‌توانند علایم دهانی خاصی داشته باشند که توجه به آنها در تشخیص به موقع این بیماری می‌تواند کمک کننده باشد.

آفت‌های متعددی که در نواحی مختلف دهان ایجاد می‌شود، مرتب عود می‌کند و به راحتی درمان نمی شود از علایم مهم دیگر وجود ویروس ایدز در خون است.

ویروس‌های مختلف به سلول‌ها و بافت‌های مختلفی از بدن حمله می‌کنند ولی ویروس ایدز یا HIV به سیستم ایمنی حمله می‌کند. سیستم ایمنی، گروهی از سلول‌ها هستند که بدن را در برابر انواع عفونت‌ها محافظت می‌کند و بدون آنها توانایی بدن برای مبارزه با انواع عفونت‌ها تضعیف می‌شود. لذا وقتی ویروس HIV وارد بدن فردی شود، به تدریج قدرت دفاعی بدن وی ضعیف می‌شود و این فرد در برابر انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها حتی آنهایی که در حالت عادی بیماری‌زا نیستند آسیب‌پذیر می‌شود.

این روند قابل رویت نیست و راهی وجود ندارد تا با نگاه کردن به افراد بگوییم که آیا به HIV مبتلا هستند یا خیر ولی آزمایش خون می‌تواند پس از چند ماه از اولین تماس، ویروس را در خون آشکار کند. افراد آلوده به HIV ممکن است سال‌ها کاملا سالم بمانند و حتی خودشان ندانند که آلوده هستند. ولی در این دوره یا در دوره نهفته بیماری بعضی افراد می‌توانند علایم دهانی خاصی داشته باشند که توجه به آنها در تشخیص به موقع این بیماری می‌تواند کمک کننده باشد. مثلا فرد دچار عفونت قارچی یا کاندیدایی در دهان شود.

منظور از کاندیدا ضایعات شیری رنگ یا سفید روی زبان، سطح داخلی گونه‌ها و گاهی سقف دهان، لثه‌ها و لوزه‌ها می‌باشد.

از علایم بروز کاندیدا در دهان می‌توان احساس طعم بد و سوزش در دهان را ذکر کرد. در ابتلای معمولی به کاندیدا درمان‌های رایج می‌تواند جوابگو باشد ولی در فرد مبتلا به ایدز، درمان پاسخ نمی‌دهد.

علامت بعدی خطوط سفیدی است که در کناره زبان دیده می‌شود و ما اصطلاحا به آن لکوپلاکیای مویی می‌گوییم، که عامل اصلی به وجود آوردنده آن ویروس است. به محض مشاهده چنین ضایعه‌ای باید فورا به متخصص بیمار‌ی‌های دهان مراجعه کرد.

آفت‌های متعددی که در نواحی مختلف دهان ایجاد می‌شود، مرتب عود می‌کند و به راحتی درمان نمی شود از علایم مهم دیگر وجود ویروس ایدز در خون است. از علایم دیگر تبخال‌های مزمن و طولانی مدت چه در داخل دهان چه در لب‌هاست که به‌ طور متعدد فرد را مبتلا می‌کند.

با مشاهده چنین علایمی دندانپزشک باید بیمار را مشکوک به ایدز فرض کند. البته باید توجه داشت که بسیاری از این علایم اختصاصی برای ایدز نیستند مثلا عفونت قارچی علل دیگرهم دارد؛ اما اگر به راحتی درمان نشود می‌تواند نشانگر ابتلا به ایدز باشد. همچنین آفت و تبخال معمولی در بسیاری از افراد دیده می‌شود اما اگر به صورت شدید در نواحی مختلف دهان و همراه با عود مکرر باشد می‌تواند نشانه ابتلا به ایدز باشد.

به هرحال در همه این موارد تشخیص پزشک ضروری است. در بعضی تحقیقات از بزاق دهان برای تشخیص ویروس ایدز استفاده می‌شود که با تایید این آزمایش می‌توان به راحتی در مطب به بررسی وجود ویروس در بدن پرداخت و این اهمیت بزاق را در تایید تشخیص بعضی بیمار‌ی‌ها نشان می‌دهد.

برای پیشگیری و احتیاط، اگر پوست دندانپزشک صدمه دیده نباید برای بیمار کار مستقیم دندانپزشکی انجام دهد.

منبع :هفته نامه سلامت